Erken Doğum (Prematüre) Nedir?

Erken Doğum, Prematüre

Prematüre doğumun beklenen tarihten yaklaşık olarak 3 hafta erken gerçekleşmesidir. Günümüzde gebeliklerin % 20’si erken doğumla sonuçlanıyor ve çok sayıda unsurun erken doğum nedeni olduğunu da belirtmek gerekiyor. Hamileliğin 37. haftasından önce gerçekleşen doğumlarda tıbbi açıdan bebeklerde bazı sorunlar olabiliyor.

Özellikle çok erken meydana gelen doğumlarda bu sorunların karmaşık bir boyut kazandığını da söyleyebiliriz. Tıbbi sıkıntılar erken doğan her bebekte aynı olmuyor. Bir anlamda bebeğin doğumu ne kadar erken dönemde olursa, komplikasyon riskinin de o kadar fazla olduğunu söyleyebiliriz.

Bu bebeklerde hangi risklerin mevcut olduğunu ve erken doğumdan korunmak için neler yapılabileceğine değineceğiz. Öncesinde hangi bebeklerin bu kategoride yer aldığını açıklayalım.

Prematüre Bebek Ne Demek?

Hamileliğin 37 haftası henüz tamamlanmadan dünyaya gelen bebekler prematüre bebek olarak tanımlanır. Bebeklerin dünyaya gelme dönemlerine bağlı olarak şöyle bir sınflandırma yapılır:

1. Geç Preterm Doğum
2. Orta Preterm Doğum
3. Erken Preterm Doğum

1. Geç Preterm Doğum

Gebeliğin 34. haftası ile 36. haftası arasında meydana gelen doğumdur. Erken doğumların çok büyük bir bölümü bu kategoridedir.

2. Orta Preterm Doğum

Hamileliğin 32. haftası ile 34. haftası arasında meydana gelen doğumlardır.

3. Erken Preterm Doğum

Gebeliğin 32. haftasından daha erken dönemde meydana gelen doğumlar bu kategoride değerlendirilir. Bu dönemde dünyaya gelen prematüre bebeklerde sağlık sorunları görülme riskinin çok daha fazla olduğunu söyleyebiliriz.

Prematüre Doğum Nedenleri

Çok sayıda unsurun prematüre doğuma yol açtığını belirtmemiz gerekiyor. Bu unsurları genel olarak şu şekilde listelemek mümkündür:

• İdrar yolu enfeksiyonu,
• Vücudun farklı bir bölgesinde enfeksiyon gelişmesi,
• Plasenta ile ilgili komplikasyonlar,
• Bebeğin içinde bulunduğu sıvının fazla olması,
• Çoğul gebelik,
• Hamilelikte ameliyat olmak,
• Karın bölgesine darbe almak,
• Psikolojik ay da fiziksel travmatik olaylar,
• Servikal yetmezlik,
• Rahim ya da serviks yapısında anormallikler olması,
• İleri yaşta hamile kalmak.

Prematüre Doğum Belirtileri

Genel olarak bakıldığında prematüre doğumun belirtisinin kasılmalar olduğunu söyleyebiliriz. Son derece güçlü rahim kasılmaları erken doğumun belirgin bir semptomudur ve anne adayı tarafından da rahatlıkla anlaşılabilir. Aynı zamanda kasılmaların ardından rahim ağzında da açılma meydana gelmeye başlar. Bazı anne adayları kasılmayla birlikte güçlü bir ağrı da yaşayabiliyor. Bazı anne adaylarında ise ağrı meydana gelmiyor. Erken doğumun diğer belirtilerini ise şu şekilde sıralayabiliriz:

• Pelvik bölgesinde dolgunluk hissi olması,
• Adet döneminde olduğu gibi kramp şeklinde ağrı,
• Bel bölgesinde ağrı,
• Vajinal akıntının artması,
• Bağırsak bölgesinde kramplar,
• İshal.

Bu belirtiler ortaya çıktığında mutlaka kadın hastalıkları ve doğum uzmanı ile görüşülmelidir.

Prematüre Doğum Riskleri

Sıklıkla merak edilen konulardan biri de prematüre doğumların riskleridir. Bazı risk faktörlerinin erken doğuma yol açabildiğini söyleyebiliriz. Bu risk faktörleri de şu şekilde sıralanabilir:

• Daha önceki gebeliklerde erken doğum yapmış olmak,
• Çoğul gebelikler,
• İki gebelik arasında 6 aydan daha kısa bir süre olması,
• İn vitro fertilizasyon yöntemiyle hamile kalma,
• Rahim, serviks, plasenta ile ilgili anomali ya da problemlerin mevcudiyeti,
• Türün ürünleri ya da uyuşturucu madde kullanımı,
• Bazı enfeksiyonlar,
• Yüksek tansiyon ya da şeker hastalığı gibi çeşitli hastalıklar,
• Hamilelikten önce çok zayıf ya da çok kilolu olmak,
• Gebelik öncesinde rahim ağzı ameliyatı geçirmiş olmak,
• Psikolojik açıdan travmatik olaylar yaşamak,
• Daha önce birden çok düşük yapmış olmak,
• Fiziksel yaralanmalar ya da travmalar.

Bu listeye siyah ırktan olmak da eklenebilir. Çünkü nedeni halen tam olarak anlaşılamamış olsa da siyah ırktan olan kadınlarda erken doğum daha yoğun bir şekilde yaşanıyor.

Prematüre Bebeklerde Görülen Özellikler Nelerdir?

Elbette prematüre doğan bebeklerde görülen özellikler birbirinden çok farklı olabilir. Bu özellikler doğumun ne kadar erken meydana geldiğine bağlı olarak da değişebilir. Bazı bebeklerde sorunlar çok hafif düzeyde olurken bazılarında çok daha ciddi sorunlar ortaya çıkabilir. Beklenenden daha erken dünyaya gelen bebeklerde şu özellikler görülebilir:

• Baş bölgesinin vücut ile orantısız bir şekilde büyük olması,
• Bebeklerin vücudunda daha az yağ depolanmasına bağlı olarak yuvarlak olmayan, çok daha keskin görünümlü vücut hatları,
• Vücudun tamamını kaplayan ve ‘lanugo’ olarak adlandırılan sarı renkte tüyler,
• Vücut ısısının düşük olması,
• Bebeklerin solunum güçlüğü ya da nefes darlığı çekmesi,
• Emme ve yutma fonksiyonlarında yetersizlik olması.

Erken doğan bebeklerin mutlaka belirli bir süre boyunca özel bir bakım ünitesinde kalması gerekiyor. Bebeklerin ihtiyaçlarına bağlı olarak özel bakım ünitesinde kalmaları gereken süre de değişkenlik gösteriyor. Bu bebekler doğumdan hemen sonra özel bir bakıma, ekstra bir beslenmeye ve desteğe ihtiyaç duyuyor. Bu ihtiyaçların da bir süreliğine sağlık ekipleri tarafından karşılanması gerekiyor.

Prematüre Doğumdan Korunma Yolları

Anne adaylarının prematüre doğum yapmasının nedeni tam olarak bilinemiyor. Ancak bazı risk faktörlerini azaltmak ve bu yolla erken doğumdan korunmak mümkün olabilir. Risk grubunda olan anne adayları için bu konunun daha fazla önem taşıdığını da belirtmek gerekir. Risk grubunda yer alan anne adayları için progesteron takviyesi yapılabilir ve bu sayede erken doğum riskinin azaltılması sağlanır.

Rahim ağzının uzunluğu ölçülebilir. Rahim ağzı kısa olan kadınlar için erken dönemde doğum yapma riski daha fazla oluyor. Bu durumda rahim ağzı, destek sağlamak için dikiş atılarak güçlendiriliyor. Bu dikişler doğum zamanı geldiğinde ise çıkarılıyor. Bunun dışında anne adayının neden risk grubunda olduğuna bağlı olarak daha farklı yöntemler uygulanabilir.

Prematüre Bebeklere Uygulanan Testler

Erken doğumla dünyaya gelen prematüre bebeklere bazı tanı testleri yapılması gerekebiliyor. Bu testlerden bazıları rutin olarak uygulanıyor. Bazıları ise sadece ihtiyaç duyulması halinde gerçekleştiriliyor. Genel olarak bu testleri şu şekilde sıralayabiliriz:

1. Solunum ve Kalp Hızı Monitorizasyonu
2. Alınan ve Çıkarılan Sıvı Takibi
3. Kan Testleri
4. Ekokardiyografi
5. Ultrason Taraması
6. Göz muayenesi

1. Solunum ve Kalp Hızı Monitorizasyonu

Bu testin prematüre bebeklerin tamamı için uygulandığını söyleyebiliriz. Çünkü bebeklerin solunumlarıyla kalp hızlarının sürekli olarak izlenmesi gerekir. Aynı zamanda kan basıncı ölçümlerinin yapılması da önemlidir.

2. Alınan ve Çıkarılan Sıvı Takibi

Bebeklerin beslenme ya da damar yolu ile ne kadar sıvı aldığının ve ne kadar sıvı kaybettiğinin belirlenmesi için yapılan takip işlemidir.

3. Kan Testleri

Erken doğan bebeklerin kanındaki kalsiyum, glukoz, bilirubin düzeyleri gibi kritik maddelerin izlenmesi için kan testi yapılmasına ihtiyaç olur. Kırmızı kan hücrelerinin sayısını ölçmek için de kan numunesi alınarak test gerçekleştirilir.

4. Ekokardiyografi

Bebeklerin kalp fonksiyonlarıyla ilgili sorun olup olmadığının anlaşılması için kalp ultrasonu gerçekleştirilir. Kalbe ait hareketli görüntülerin elde edilebilmesi için ses dalgalarından faydalanılır.

5. Ultrason Taraması

Bebeğin beyninde sıvı birikmesi olup olmadığının kontrolü için gerçekleştirilir. Aynı zamanda karaciğer ya da böbreklerdeki olası problemlerin incelenmesi için e ultrason yardımı ile bazı taramalar yapılabilir.

6. Göz Muayenesi

Retinada problem olup olmadığının anlaşılması için göz muayenesi de yapılır. Tüm bunlarla birlikte bebeklerde oluşan komplikasyonlara bağlı olarak daha farklı testlerin ya da muayenelerin yapılması da gerekebilir. Erken doğumla ilgili sorularınızı yorum bölümüne yazabilirsiniz.