18 yaş altında olanlar yani reşit olmayanlar acil durumlar dışında vasisinin ya da velisinin rızası olmadan muayene olamaz. Hastanın velisinin ya da vasi olarak atanan kişinin mutlaka izninin alınması gerekir.
219 sayılı Tababet ve Şuabatı San'atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun kapsamında böyle bir düzenleme getirilmiştir. İlgili yasa gereğince hekimlerin yapacağı her işlem için şayet hasta 18 yaş altındaysa veli ya da vasisisin izninin alınması zorunludur. Ancak acil durumlarda veli yahut vasi izni olmadan da muayene yapılabilir.
Jinekolojik muayene kadın hastalıkları ve doğum uzmanları tarafından yapılması gereken bir muayenedir. Bu muayenenin yapılması için mesanenin boş olması istenir. Bu nedenle hastanın muayeneden hemen önce idrara çıkması gerekir.
Jinekolojik muayene, özel olarak tasarlanan sedye benzeri muayene masasında gerçekleştirilir. Muayene masasında ayak tabanlarının ya da bacakların yerleştirilmesi için özel aparatlar bulunur. Hasta sırt üstü yatarak ayak ya da bacaklarını bu aparata koyar.
Hastanın litotomi pozisyonunda olması, muayenenin çok daha kolay yapılmasını sağlar. Karnın gevşetilmesi ve hastanın kendini kasmaması, muayenede genital sistem hakkında daha rahat bilgi alınabilmesini sağlayacaktır. Muayene sırasında ultrason görüntülemesine de ihtiyaç duyulabilir.
Bakire yada 18 yaş altı kızlarda ultrason muayenesi vajinal yoldan değil karnın üst kısmından gerçekleştirilir ve böylece hymen dokusuna yani kızlık zarına herhangi bir zarar verilmez.
Kızlık zarının zarar göreceği konusunda bir endişe yaşanmasına da gerek yoktur. Muayene sırasında olası patolojiler saptanır ve çeşitli rahatsızlıklara tanı konabilir. Klitoris, uretra girişi, kızlık zarı gibi bölgelerin de incelenmesi mümkün olur.
18 yaş altı jinekolojik muayene adet kanamasının olmadığı herhangi bir zamanda yapılabilir. Fakat bazı durumlarda adet dönemlerinde de muayenenin yapılması mümkündür. Özellikle acil durumlarda adet döneminin sona ermesi beklenemez ve kanama olsa da muayenenin hemen yapılması sağlanır.
Jinekolojik muayene acı veren bir işlem değildir. Ağrı da yapmadığından muayene öncesinde anestezi uygulanmasına gerek duyulmaz. Dakikalar içerisinde tamamlanan bir işlemdir.
Op. Dr. Barış KorkmazKadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
