Vajinadan gaz çıkması çok sayıda kadının yaşadığı ve günlük hayatı da sıkıntıya sokan problemlerden biridir. Bazı kadınlarda sadece cinsel ilişki sırasında yaşanan bu sorun bazı kadınlarda da gün içerisinde herhangi bir zaman diliminde yaşanabiliyor. Halk arasında ‘vajinal gaz’ olarak da adlandırılabilen bu gaz aslında vajina da hava sıkışmasından kaynaklanır.
Öncelikle vajinadan gaz çıkması sorununun tek bir nedene bağlanamayacağını belirtmek gerekiyor. Çünkü vajina da hava sıkışması olmasına çok sayıda farklı unsur sebebiyet verebiliyor. Bunlar arasında en yaygın görülenleri ise şu şekilde sıralamak mümkündür:
Cinsel ilişki esnasında vajina girişi genişleyip daralır. Bu da kimi zaman vajina içerisine hava dolmasına neden olabilir. Vajinanın genişlemesi esnasında giren hava birden vajina kaslarının daralması nedeniyle vajina içerisinde kalabilir. Bu durumda vajina da kalan hava cinsel ilişki sırasında herhangi bir zamanda dışarı çıkabileceği gibi cinsel ilişkinin sonrasında da çıkabiliyor.
Kadınlar için öz güven noktasında da ciddi sıkıntılara neden olabilen bu sorun özellikle vajina genişlemesi sorunu yaşayan kadınlarda çok daha yaygın bir şekilde görülüyor. Cinsel ilişki esnasında vajinal gaz çıkması sorunu kadınlarda cinsel isteksizliğe de neden olabiliyor.
Bu problemin pelvik taban sorunlarıyla da ilgili olabileceğini belirtmek gerekiyor. Pelvik taban bölgesi ile ilgili bir sorun olması durumunda vajina dan gaz çıkmasına makat sorunları ya da idrar kaçırma problemleri de eşlik edebilir. Özellikle daha önce zorlu vajinal doğum yapan kadınlarda bu sorunun daha yaygın görüldüğünü belirtmek mümkündür. Bu durumda mutlaka kadın hastalıkları ve doğum uzmanı ile görüşmelisiniz. Bu sayede çeşitli tedavi seçenekleri önerilebilir ve bu seçenekler arasında tedaviye yardımcı bir yöntem olan Kegel egzersizi de bulunuyor.
Kimi zaman basit bir sorun gibi değerlendiriliyor olsa da vajina dan gaz gelmesinin nedenleri arasında fistül de bulunuyor. Fistül bağırsak ile cilt arasında normalde olmaması gereken kanalın oluşması durumudur. Bu kanalın oluşması ise iltihap ya da enfeksiyon gibi çeşitli nedenlere bağlanabiliyor.
Üstelik fistül birden fazla alanda da oluşabiliyor ve özellikle vajina, mesane, bağırsak ve bağırsak aralarında yaygın bir şekilde görülebiliyor. Fistül belirtileri arasında vajinal gazın yanı sıra idrar sızıntısı gibi semtomlar da mevcut. Bu sorunun en kısa sürede tedavi edilmesi gerektiğinden belirtiler ortaya çıktığında zaman kaybetmeden kadın hastalıkları ve doğum uzmanı ile görüşülmesi gerekiyor.
Adet dönemlerinde tampon kullanımının da vajinal gaza sebebiyet veren unsurlardan biri olduğunu belirtelim. Çünkü tampon da vajina içerisinde hava sıkışmasına neden olabiliyor. Buna neden olan tamponun kendisi değil takılması esnasında vajinaya hava dolmasıdır. Ancak çoğunlukla tamponun çıkarılması ile birlikte vajinal gaz da dışarı çıkar.
Kimi zaman jinekolojik muayene kadınlar için stresli bir durum olarak değerlendirilebiliyor. Buna bağlı olarak smear testi için örnek alınması ya da vajinal muayene gibi durumlarda vajinal kaslarda aşırı kasılma olabiliyor ve bu da beraberinde vajinaya giren havanın vajina içerisinde sıkışmasını getiriyor. Vajinal muayene sonrasında kasların gevşemesi ile birlikte sıkışan hava da dışarı çıkabiliyor.
Genç kızların vajinadan gaz çıkması konusunda en çok endişe ettikleri durum hymen dokusunun yani kızlık zarının bu gazdan etkilenmesi oluyor. Ancak vajina dan gaz çıkmasının kızlık zarının bütünlüğünü bozması mümkün değildir.
Çünkü kızlık zarının ortasında küçük bir delik bulunur ve bu delik sayesinde adet dönemlerinde kanın dışarıya çıkması engellenmez. Dolayısıyla vajina içerisinde hava sıkıştığında bu hava basınçlı bir şekilde dışarıya çıksa bile kızlık zarının delinmesi, yırtılması, bütünlüğünü kaybetmesi mümkün olmaz. Ayrıca kızlık zarının esnek bir yapıya sahip olduğunu da belirtmek gerekiyor.
Vajinadan gaz çıkması, tıp literatüründe genellikle “vaginal flatulans” veya “queefing” olarak adlandırılır ve çoğu zaman zararsız bir durumdur. Bu durum genellikle vajinal kanalın gevşemesi veya vajina içine hava girmesi ile ilgilidir.
Vajinadan gaz çıkması özellikle cinsel ilişki sırasında, vajinal penetrasyon sırasında veya bazı egzersizler sırasında meydana gelebilir. Geçici ve doğal bir durum olan bu fenomen, çoğunlukla özel bir tedavi gerektirmez. Ancak sık ve rahatsız edici hale gelirse, pelvik taban kaslarını güçlendirmeye yönelik egzersizler (Kegel egzersizleri) uygulanabilir.
Pelvik taban kaslarının tonusu artırıldığında, vajinaya hava girişi azalır ve gaz çıkması büyük ölçüde kontrol altına alınabilir. Ayrıca yoga veya pilates gibi karın ve pelvik bölgeyi güçlendiren aktiviteler de destekleyici olabilir. Nadir durumlarda, vajinal yapısal değişiklikler veya doğum sonrası pelvik kas zayıflığı mevcutsa, fizik tedavi veya minimal invaziv cerrahi yöntemler de düşünülebilir.
Vajinadan gaz çıkması tedavisi, genellikle altta yatan nedenin belirlenmesine dayanır. Eğer durum sadece pelvik kas zayıflığı veya doğum sonrası gevşeme ile ilişkili ise, en etkili ve güvenli yaklaşım pelvik taban kaslarını güçlendirmeye yöneliktir.
Kegel egzersizleri, düzenli uygulandığında vajinal kanalın sıkılığını artırır ve gazın kontrolsüz çıkışını önler. Bunun yanı sıra fizyoterapistler, pelvik taban kaslarını değerlendirebilir ve gerektiğinde biofeedback cihazları ile kas kontrolünü geliştirebilir.
Eğer gaz çıkışı vajinal prolaps (vajinal sarkma) veya idrar kaçırma ile ilişkili ise, cerrahi müdahale veya vajinal bant uygulamaları da seçenekler arasındadır. Bazı durumlarda ise, cinsel pozisyon değişiklikleri veya vajinal penetrasyon sırasında teknik ayarlamalar yaparak gaz çıkışının önlenmesi mümkündür.
Özetle, tedavi tamamen kişiye ve nedenine özel olarak belirlenir; çoğu zaman invazif yöntemler gerekmez ve basit kas güçlendirme egzersizleri yeterli olur.
Vajinadan gaz gelmesi çoğu zaman gebeliğin tipik bir belirtisi değildir. Hamilelik sırasında hormonal değişiklikler ve rahmin büyümesi nedeniyle karın ve pelvik bölgedeki basınç farklılaşabilir; bu durum bazı kadınlarda vajinal gaz çıkışına yol açabilir, ancak bu nadir bir durumdur ve tek başına gebelik göstergesi sayılmaz.
Gebeliğin erken belirtileri genellikle adet gecikmesi, bulantı, memelerde hassasiyet ve yorgunluk gibi semptomlarla ortaya çıkar. Vajinadan gaz gelmesi, çoğunlukla pelvik taban kaslarının zayıflığı, doğum sonrası iyileşme süreci veya cinsel aktiviteye bağlı olarak meydana gelir.
Dolayısıyla, vajinal gaz çıkışı sadece gebelikle ilişkilendirilmemelidir; gebelik şüphesi olan bireyler, kesin teşhis için idrar veya kan testi gibi standart gebelik testlerine başvurmalıdır.
Vajinadan gaz çıkması çoğu zaman zararsız bir fizyolojik olaydır ve herhangi bir hastalık belirtisi olarak değerlendirilmez. Ancak nadir durumlarda, sürekli ve kontrolsüz gaz çıkışı, pelvik organ prolapsı (rahim veya mesane sarkması),vajinal kas disfonksiyonu veya bağ dokusu bozuklukları ile ilişkili olabilir. Bu tür durumlarda, gaz çıkışı yanında idrar kaçırma, pelvik ağrı veya rahatsızlık gibi ek semptomlar da gözlenebilir.
Ender olarak, vajinal gaz çıkışı gastrointestinal sistem sorunlarıyla ilişkili olabilir; örneğin, aşırı gaz birikimi veya barsak fıtığı vajinal kanala hava sızmasına neden olabilir.
Eğer gaz çıkışı sık, rahatsız edici ve yaşam kalitesini etkiliyorsa, pelvik muayene ve gerekirse görüntüleme yöntemleri ile altta yatan nedenlerin araştırılması önerilir. Bu sayede, gerek konservatif tedavi yöntemleri gerekse cerrahi müdahale ile sorun yönetilebilir.
Bakirelerde vajinadan gaz veya hava çıkması, çoğu kişi tarafından şaşırtıcı bir durum olarak algılansa da tıbbi olarak oldukça normal ve genellikle zararsız bir fenomendir.
Tıp literatüründe “queefing” olarak adlandırılan bu durum, vajinanın içine hava girmesi ve sonrasında dışarı atılması ile gerçekleşir. Bakirelerde cinsel penetrasyon olmamasına rağmen bu hava hareketi, vajinanın doğal elastik yapısı ve pelvik taban kaslarının gevşemesi ile ilişkilidir.
Vajinal kanal ve çevresindeki kaslar, günlük aktiviteler, egzersizler, esneme veya ani hareketler sırasında hava çekebilir. Özellikle karın ve pelvik bölgeyi etkileyen yoga, pilates veya derin eğilme hareketleri, vajinal kanala hava girmesine ve kısa süre sonra gaz çıkışına yol açabilir.
Bakirelerde vajinal gaz çıkışı genellikle herhangi bir sağlık sorununun belirtisi değildir ve kendi başına tedavi gerektirmez. Ancak, gaz çıkışını azaltmak ve pelvik tabanı güçlendirmek isteyen bireyler için Kegel egzersizleri oldukça etkilidir. Bu egzersizler, vajinal kasların tonusunu artırarak hava girişini minimize eder. Nadiren, anatomik farklılıklar veya pelvik kas dengesizliği bu durumu sık ve rahatsız edici hale getirebilir; bu gibi durumlarda kadın sağlığı uzmanları veya pelvik fizyoterapistler rehberliğinde ek egzersizler veya değerlendirmeler uygulanabilir.
Vajinadan hava, gaz çıkması ya da farklı bir nedenle bakireler de jinekolojik muayene olabilir. Bu muayene hymen dokusuna yani kızlık zarına herhangi bir zarar vermez. Muayeneyi yapacak olan hekime bakire olunduğuna dair bilgi verilmesi gerekir.
Muayene sırasında ultrason görüntülemesi vajinal yolla değil karın üzerinden yapılır ve kızlık zarının ultrason görüntülemesi nedeniyle zarar görmesi de engellenir. Vajinadan hava çıkmasının dışında herhangi bir şikayetle muayene olunabilir.
Bakirelerde de jinekolojik muayene tamamen acısız, ağrısız bir şekilde yapılır, dakikalar içerisinde tamamlanır. Pelvik taban bölgesinin muayene ile kontrol edilmesi mümkündür. Bu kontrol sırasında da acı hissedilmez, bekaret zarına zarar verecek bir tıbbi alet kullanılmaz.
Op. Dr. Barış KorkmazKadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
