Jinekolojik muayene her kadının yılda bir defa mutlaka yaptırması gereken genel kontrollerden biridir.
Kadın vücudunun vajina ve rahim bölgesinin herhangi bir şikayet olmasa dahi düzenli aralıklarla kontrolden geçirilmesi gerekir. Çünkü her hastalık belirti göstermez. Hiç bir semptoma neden olmadan mevcudiyetini koruyan ve hatta hızla ilerleyen çok sayıda hastalık bulunuyor.
Rahatsızlıkların erken dönemde tespit edilebilmesi ise ancak rutin jinekolojik muayenelerin aksatılmaması ile mümkün olabilir. Bu işlemin acı verip vermediği ya da bakire kadınların muayene yaptırıp yaptıramayacağı gibi soruların yanıtlarını da yazımın ilerleyen bölümlerinde okuyabilirsiniz. Öncesinde jinekolojik muayenenin ne olduğunu biraz daha ayrıntılı biçimde ele alalım.
Rahim, rahim ağzı, vajina ve yumurtalıkların genel olarak sağlık kontrolünden geçirilmesi amacıyla gerçekleştirilen muayene, jinekolojik muayene nedir sorusunun yanıtıdır. Muayene kapsamında hastalarımıza bazı sorular yöneltebiliriz.
Son adet tarihiniz, mevcut bir şikayetinizin olup olmadığı, daha önce gebelik olup olmadığı, aile öyküsü gibi soruları yanıtlamanız, genel sağlık geçmişi hakkında bilgi sahibi olmasımızı sağlar. Bu soruların yanıtları doktorunuz ile sizin aranızdadır ve üçüncü bir kişi ile asla paylaşılmaz.
Daha önce hiç jinekolojik muayene olmamış kadınların bu konuda çekingen olması son derece normaldir. Ancak bu işlemin sadece birkaç dakika sürdüğünü ve rahatsızlık verici hiçbir boyutunun olmadığını belirtmek gerekiyor.
Jinekolojik muayene kapsamında dış genital organlar, kitleler ve sert dokular incelenir. Şayet varsa vajinal akıntının rengi, görünümü de gözden geçirilir. Dokularda herhangi bir kızarıklık, şişlik olup olmadığı incelenir. Ardından vajen ve rahim ağzı incelemesine geçilir.
Jinekolojik muayenede birinci kısım hastanın öyküsüdür. Hastanın geçmişten gelen sıkıntılarını ve bunların birbiriyle ilişkisini dinleriz. Bunlara yönelik olarak kişinin günlük yaşamı, alışkanlıkları, ailesinde yaşanan hastalık geçmişleri gibi soruların cevapları teşhis için ipuçları vermektedir.
Ultrason ile rahim ve yumurtalıklarda bir problem olup olmadığına da bakılır. Genel olarak jinekolojik muayene aşamaları şu şekildedir;
Evli ya da bekar farketmeksizin her kadın 6 ayda bir ya da her yıl jinekolojik muayene yaptırmalıdır. Erken teşhis ve tanı için bu oldukça önemlidir. Sizin için önemsiz görünen ufak bir yara ya da kaşıntı, ileride enfeksiyon ya da kansere dönüşebilecek bir durumun başlangıcı olabilir.
Kadınların daha önce cinsel yaşamının olmaması, hiçbir kadın hastalığına sahip olmadıkları ya da rahim ile alakalı hiçbir problemin mevcut olmadığı anlamına gelmiyor. Dolayısıyla rutin kontrol amaçlı olarak gerçekleştirilen jinekolojik muayenelere başlamak için cinsel yaşamı beklemek doğru değildir.
Aslında jinekolojik muayenelerin adet kanamasının olmadığı bir dönemde gerçekleştirilmesi gerekir. Ancak kimi zaman yumurtalık kisti gibi bazı hastalıkların kontrol edilebilmesi için adet dönemi içerisinde muayene olmanız da gerekebilir.
Rutin jinekolojik kontrol amaçlı olarak muayeneye gittiğinizde adet dönemi dışında herhangi bir günü tercih edebilirsiniz. Fakat doktorunuz adet döneminin ikinci günü, üçüncü günü ya da adet bitiminde gelmenizi istediğinde bu tarihlerde muayene olmanız önemlidir.
Bakireler jinekolojik muayene olabilir ve muayene esnasında kızlık zarı bozulmaz. Çünkü bakirelerde yani kızlık zarının bütünlüğünü koruduğu kadınlarda spekulum ya da transvaginal ultrason gibi yöntemler, aletler kullanılmaz.
Bu sayede kızlık zarının zarar görmesi de mümkün olmaz. Bu gibi yöntemler ya da tıbbi aletler yerine transabdominal ultrason gibi metotlar ile hem rahim hem de yumurtalıklar incelenebilir. Olası patolojilerin tespit edilmesi bu yöntemlerle de mümkündür.
Enfeksiyona işaret eden vajinal akıntı gibi durumlarda ise vajina içerisinden küçük bir kültür alınması gerekebilir. Kültür alınmasına ihtiyaç olması da kızlık zarının zarar göreceği anlamına gelmiyor.
Hymen dokusuna yani kızlık zarına hiçbir zarar vermeden de kültür alınmasının mümkün olduğunu belirtelim. Sonuç olarak bakire olan kadınlar da herhangi bir endişe duymadan jinekolojik muayene olabilir. Kızlık zarı nedir, çeşitleri sayfamızı da inceleyebilirsiniz
Halk arasında ‘alttan muayene’ olarak adlandırılan işlem jinekolojik muayene masasında gerçekleştirilir. Muayenenin sağlıklı bir şekilde yapılabilmesi için hastanın bacaklarının açık olduğu ve ‘litotomi pozisyonu’ olarak adlandırılan pozisyonda olması gerekir.
Dış genital bölgede lezyon olup olmadığı, idrar çıkış deliği, klitoris, kızlık zarı ve vajina girişi kontrolden geçirilir. Alttan muayene hiçbir acı vermeyen ve dakikalar içerisinde tamamlanan bir işlemdir. Bu muayene için hastanın bir ön hazırlık yapması gerekmiyor.
Jinekolojik muayene hiçbir şekilde acılı değildir. Zira muayene öncesinde herhangi bir anestezi işlemine gerek duyulmaz. Bunun nedeni ise söz konusu muayenenin kadınlarda acıya, ağrıya, kramp gibi rahatsızlık veren hususlara neden olmamasıdır.
Halk arasında kimi zaman doğru olmayan hikayeler anlatılabiliyor. Bu hikayeler ise daha önce hiç jinekolojik muayene olmamış kadınlarda olumsuz bir düşünceye hatta önyargıya neden oluyor. Bu sebeple alttan muayene olamıyorum söylemleri ile karşılaşıyoruz. Kadın hastalıkları ve doğum uzmanı tarafından yapılan bu muayenelerin acı verdiği, doğruluk payı taşımamaktadır.
Sağlıklı bir yaşam sürebilmek ve olası hastalıkların erken dönemde tespit edilmesini sağlamak için kadınların düzenli olarak muayeneden geçmesi önemlidir. Yanlış bilgilerin neden olduğu olumsuz düşünceler ya da önyargılar nedeniyle rutin kontrolleri, muayeneleri aksatmak doğru olmaz.
Op. Dr. Barış KorkmazKadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Randevu
İletişim
Whatsapp