Jinekolojik Muayene Nasıl Yapılır?

Jinekolojik Muayene Nedir?

Tüm genital bölge sağlık ve hastalıklarında ayrıca hamilelik süreçlerinde kadın genital sisteminin ayrıntılı jinekolojik muayenesi şarttır. Kadın vücudunun vajina ve rahim bölgesinin herhangi bir şikayet olmasa dahi düzenli aralıklarla kontrolden geçirilmesi gerekir.

Jinekolojik Muayene Neyi İçerir?

Kadın genital sisteminin tam anlamıyla jinekolojik muayenesi, hem görüntü olarak (inspeksiyonla) hem yardımcı görüntüleme cihazları hemde laboratuvar tahlilleri ve tetkiklerini içerir.

Jinekolojik Muayene Aletleri

Jinekolojik muayenede en çok kullan aletler;

• Vajinal Spekulum: Vajinanın açılmasını sağlayarak rahim ağzının ve duvarlarının görülmesini sağlayan alettir. Tek kullanımlık plastik ya da metal yapıda olan türleri bulunmaktadır.
• Karın Ultrason Probu: Gebeler için kullanılan veya cinsel hayatı olmayan kız çocukları için karın üzerinden kullanılan ultrason başlığıdır.
• Jinekolojik Ultrason Probu: Vajinanın içerisine uygulanır, sterilize etmek için jel sürülerek kondom takılır ve bu sayede hastanın genital sağlığı korunur. Bu aletle yumurtalığın ve rahmin görüntülenmesi sağlanır. Cinsel hayatı olan hastalar için bu alet tercih edilir.
• Dört Boyutlu Prob: Genellikle kullanılmaz ancak görüntüleme için doktorun ihtiyacına göre kullanılabilir.
• Smear Çubuğu: Rahim ağzındaki hücrelerin(sürüntünün) alınması için kullanılan çubuktur. Sürüntü alındıktan sonra incelemeye gönderilir. Kanser ihtimali yaratabilecek hücrelerin tespiti, rahim ağzı kanseri riski ve enfeksiyon kontrolleri bu sürüntü üzerinden yapılır.

Jinekolojik Muayene Kimlere Yapılır?

Bekar ya da evli olmasına bakılmaksızın her kadının 6 ay veya 1 yıl period sıklıkları ile muhakkak yaptırması gerekir. Bu muayeneler hastalıkların önceden teşhisi ve tedavisi için oldukça önemlidir. Normal gibi görünen bir çıkıntı ya da kaşıntı, kanser gibi önemli hastalıkların belirtisi olabilmektedir. Bunların önüne geçmek adına düzenli şekilde jinekolojik muayene yapılması hayati önem taşımaktadır.

Genç kızlarda jinekolojik muayene karından yapılmaktadır ve cinsel hayat başlamadan önce karından ultrasonla bakılıp yumurtalık ve rahimlerdeki durumun değerlendirilmesi sorunların erken tespiti için önemlidir.

Jinekolojik Muayene Aşamaları

Ultrason ile rahim ve yumurtalıklarda bir problem olup olmadığına da bakılır. Genel olarak jinekolojik muayene aşamaları şu şekildedir;

• İnspeksiyon (dıştan gözle genel değerlendirme),
• Spekulum muayenesi (tıbbi bir alet ile vajina içerisinin incelenmesi),
• Vajinal Tuşe (parmakla muayene yapılması),
• Ultrason (rahim içi ve yumurtalık incelemesi),
• Vajinal kültür alınması (sadece gerekli görüldüğünde yapılır),
• Smear için örnek alınması (gerekli görüldüğünde ya da rutin smear tarama zamanının gelmiş olması durumunda yapılır).

Jinekolojik Muayenede Nelere Bakılır?

Jinekolojik muayene yapan doktorun ilk olarak kontrol ettiği yer dış genital bölgedir. Dış genital bölge kısmında farklı oluşumların, tahriş, kızarıklık gibi durumların olup olmadığına bakılır. Buralarda bartholin kisti benzeri oluşumların, şişlik ve akıntı durumlarının incelemesi yapılır. Sonrasında genital bölgenin iç kısmına spekulum yardımı ile bakılır ve vajinanın iç bölgesinde bir sorun olup olmadığı kontrol edilir.

Sırasıyla vulva(dış genital bölge),vajina ve rahim ağzına bakılarak yumurtalar, tüpler ve rahime manuel muayene yapılır. Unutulmamalıdır ki smear testi temiz dahi çıksa, elle yapılan muayenelerde servikal lezyon tespit edilebilmektedir. Aynı zamanda ultrasonda tespit edilemeyen bir lezyon yine manuel muayene ile tespit edilebilmektedir.

Jinekolojik Muayene Nasıl Yapılır?

Çoğunlukla jinekolojik muayene, jinekolojik masada dış genital organ ve dokuların incelenmesi, asimetri travma belirtileri dokusal renk değişikleri ve bazen aşırı vajinal infeksiyonlara bağlı dış genital bölgede görülen akıntıların incelenmesi ile devam eder.

Aşırı akıntı şikayetiyle gelen hastalarda vajinal akıntının cilt bölgesine temasına bağlı, ciltte kızarıklık kaşıntı ve renk değişikliklerine yol açabilir.

Genital Estetik Öncesi Jinekolojik Muayene

Genital estetik operasyon amacıyla yapılan jinekolojik muayenelerde, iç dudaklar, klitoris dış dudaklar perine ve vajinal sıkılık/gevşeklik ayrıntılı olarak değerlendirilir ve not edilir.

İç dudaklardaki aşırı büyüme, renk değişikliği, yapısal yada sonradan olan asimetri, klitoris bölgesinde görülen aşırı deri katlantıları ya da klitorisin kendisinin aşırı çıkıntılı olması, perine bölgesinde normal doğuma bağlı epizyotomi izleri ve cilt değişiklikleri, dış dudaklarda aşırı kabarık bir görüntü ya da zayıflamaya bağlı sarkma olması, renk koyulaşması, bir sonraki aşamada yapılan spekulum ya da el muayenesiyle vajinal kanalda olan genişleme/ gevşeme bulguları ayrıca not edilir.

Hasta jinekolojik masaya alındıktan yapılan dış genital gözlem ve muayeneleri takiben spekulum adını verdiğimiz plastik yada metal aletlerle vajinal kanal incelenir.

Vajinal Spekulum Muayenesi

Spekulum muayenesinde vajinal kanalın bütünlüğünün değerlendirilmesi kanama şikayetiyle gelen hastalarımız için son derece önemlidir.

Özellikle ilişki sonrası aşırı ve sürekli devam eden kanamalarda vajinal kanalın bütünlüğünün bozulmuş olabileceği, vajinal kanalı döşeyen vajinal mukozanın hasarlı olabileceği muayenede göz önünde bulundurulmalıdır. Ayrıca vajinal kanal boyunca görülen doku katlantılarının yaşla uyumlu olması, vajinal kuruluk ya da aşırı ıslaklığa bağlı belirti ve bulguların gözlenmesi son derece önemlidir.

Spekulumla rahim ağzı görüldükten sonra yumuşak fırçalar rahim ağzına sürülerek mevcut hücresel yapıdaki değişiklikler patoloji incelemesi yardımıyla değerlendirilir. Ayrıca ilişki sonrası kanamalar açısından rahim ağzı yaraları da oldukça önemlidir.

Aşırı akıntı ve infeksiyonlara bağlı rahim ağzı yaraları yada tahrişleri smear alınması konusunda da bize yol gösterici olacaktır. Rahim ağzı kanseri açısından görüntü bizi bir miktar yönlendirsede asıl tanı ve tarama smear testiyle başlar.

Jinekolojik Muayenede Ultrason (Vajinal Ultrason)

Dış genital bölge vajinal kanal ve rahim ağzının detaylı incelenmesini takiben ultrasonografi yardımıyla rahim ve yumurtalıklar incelenir.

Karın bölgesinden yapılabileceği gibi vajinal kanaldan da ultrason inceleme yapılabilir.

Ultrasonografik inceleme ses dalgalarını kullanarak dokuların yoğunluğuna, sıvı içeriğine ve boşluklara göre farklı görüntüler vererek incelediğimiz alanı değerlendirmemize yardımcı olur.

Rahim büyüklüğünün yaşla orantılı olması, kas kalınlığının ve olası myomların etkisine bağlı olarak şekil ve büyüklük farkları olması, rahim iç zarının kalınlığının değerlendirilmesi ve kalınlığının tüm rahim boyunca aynı olup olmaması ayrıca rahim ağzının uzunluğu ve yapısı bize yön gösterici olacaktır.

Ultrasonografik olarak bir diğer önemli muayene rahmin her iki tarafında bulunan yumurtalıkların değerlendirilmesidir.

Her iki yumurtalık rahmin sağında ve solunda, yaşla uyumlu ve ortalama aynı büyüklükte olmalıdır.

Yumurtalılarda ya da komşuluklarında görülen kistler hastaların kabaca karın ağrısı, adet düzensizliği ya da gebelik istemlerinde son derece önemlidir.

Yumurtalık duvarını çepeçevre saran onlarca foliküller (gelişmeye çalışan yumurta hücreleri) bizi farklı bir tanıya yönlendirirken, yumurtalık içinde yada hemen komşuluğunda görülen daha büyük kistler yada kitleler bizi farklı tanı ve hastalıklara yönlendirecektir. Bu kitle ve kistlerin tek ya da birkaç tane olması büyüklüğünün 4-5 cm ve üzerinde olması, içeriğinin tamamen aynı (homojen) yada içerisinde farklı yoğunluklar olması perdeler bölmeler olması tanıda oldukça önemli verilerdir.

Ayrıca ultrason inceleme gebelik tanısında ve takibinde, gebelik takibi boyunca bebeğin organlarının gelişimi ve vücut alanlarının oranı, kanlanması, bebeği besleyen damar yumağının (plasenta) değerlendirilmesi açısından birinci derecede önemlidir.

Jinekolojik Muayene Laboratuvar Testleri

Tüm bu şikayet bulgu ve görüntüleme yardımı sonrası bazen laboratuvar testleriyle tanıyı desteklemek gerekebilir.

Adet düzensizliklerinde hormon profili incelenmesi, kistlerde tümör markerları incelenmesi yada rahim ağzı kanser taramasına yönelik smear incelemesi yardımcı yöntemler olarak jinekolojik muayene, tanı ve takipte yardımcı parametrelerdir.

Tamamen sağlıklı herhangi bir şikayeti olmayan kadınlarda bile yıllık jinekolojik muayene kadın sağlığı açısından son derece önemlidir.

Jinekolojik Muayene Can Acıtır Mı?

Jinekolojik muayene zannedilenin aksine, acısız bir işlemdir. İşlem yapıldığında kullanılan malzemenin cinsi, zamanlama ve pozisyonun doğru olması ve işlemlerin hassasiyetle yapılması sonrasında acı hissedilmez ve hasta kendini zorlamadıkça, kasılma yaşamadıkça herhangi bir acı duymaz.

Hastanın kendini kasması ya da hareket etmeye çalışması sonucu hafif ağrılar hissedebilir, burada önemli olan rahat olmak, nefes egzersizleri ile kendini rahatlatmaktır. Doktorunuzun hassasiyeti ve desteği ile de bu durumları yaşamadan çok rahat bir jinekolojik muayene geçirebilirsiniz. Zamanla bu işlemi yaptıran ve ilk korkularının yersiz olduğunu gören hastalar kendini kasmadığı ve bu muayeneye psikolojik olarak hazır geldiklerinde hiçbir acı hissetmeden jinekolojik masadan kalkabilirler.

Jinekolojik Muayene Sonrası Kanama Olur Mu?

Jinekolojik muayene sonrası kanama olmaz. Doktorunuz işlemleri yaparken vajinal spekulumla hassas bir şekilde işlem yapar ve alınan smear sonrası kanama gibi bir durum oluşmaz. Kanama var ise muayene harici bir durum olabilir ve doktora danışılmalıdır. Rahim ağzı yarası olması durumunda bazı hastalarda kanama, lekelenme şeklinde görülebilmektedir ve bu durum çok nadir oluşur.